Herkese merhaba! Ben Uzman Psikolog Irmak Aygül. Bu benim kendimi özneye koyduğum ilk köşe yazım. Bundan sonra sık sık beraberiz!
Yaklaşık 8 ay önce Bursa’dan Bodrum’a taşındım. O zamandan beri kıyıya çarpan dalga seslerinden mi denizin bir durgun bir hırçın görünüşünden mi bilinmez ama ruhumda suyun getirdiği rahatlatıcı ve meditatif etki bir gerçek. Kendimi eskisinden daha huzurlu hissediyorum. Bir yandan çevreden sürekli “Umarım ileride ben de orada yaşarım, Oltamı alıp gelmek için sabırsızlanıyorum, Keşke biz de denize bu kadar yakın olsak.. ”gibi söylemleri sıklıkla duyduğumu fark ettim.
Peki, bu varsayım neden var?
Deniz kenarında yaşamanın karasala göre daha ideal olacağı fikri nereden doğdu? Bir psikoterapist olarak insana iyi gelen her şey benim merak ve çalışma alanıma giriyor.
Oturdum Google’ın başına, başladım taramaya makaleleri…
İlk araştırma bulgum: Deniz kenarında yaşayanların yaşam kalitesi ve algıladıkları yaşam memnuniyet oranları deniz kenarında yaşamayanlara kıyasla daha yüksek. Hatta bazen bir göl, havuz, küçücük fıskiye bile bireylerde aynı etkiyi verebiliyor!
Anlaşılan o ki deniz kenarına yerleşme güdüsünün pek çok sebebi var. En önemlisi huzur ve rahatlama beklentisi. Benlik, hayatın getirdiği stres ve yoğunluğun ardından dinlenme arar. Deniz kenarı, bu ihtiyaca cevap verebilecek doğal bir ortam. Suya yakın alanlar kara parçalarının kalan kısımlarına göre iklimi çok daha ılıman yaşıyor. Bu, bireyler için sık sık yürüyüş, fazlasıyla bahçe işi, bolca sosyalleşme yani daha çok dış aktivite şansı demek.
Konuyla ilgili araştırmalarımda bir isme denk geldim. Catherine Kelly. Annesinin ölümünden sonra doğaya daha yakın olma, kafasını toplama gibi isteklerle kendini Atlantik Okyanusu’na girişi olan Westport isimli bir kıyı kasabasında buluyor. Orada geçirdiği 5 sene sonucunda bu bölgenin üzerinde yarattığı değişim ve iyileşmelere şaşırıyor, aklına aynı soru geliyor: NEDEN? Birçok insanın düzenli yürüyüşü için bile doğal olarak en yakın kanal, göl veya denize yöneldiğini gören Catherine, buralara mavi alan diyor. Çalışma arkadaşlarıyla beraber harita üzerinde mavi alanlardan oluşan bölgeler belirliyorlar ve bu coğrafyanın insanlarıyla araştırmalar yapmaya başlıyorlar.
Sonuç: Su kenarları bize daha az kirlenmiş hava, daha fazla güneş ışığı, daha çok sosyal ve fiziksel aktivasyon sağlıyor. Bunun, bize iyi gelmemesi mümkün mü?
Deniz kenarına giden insanların bazıları yürüyüş yaparken bazıları yüzme, sörf, su kayağı gibi su sporlarını keşfediyor. Kimileri kokteylini yudumluyor, kimileri uzun uzun güneşleniyor.. Catherine’ e göre bu alandaki herkesin ortak noktası “Aa bak, orada deniz var.” diyerek yavaşça yorulan omuzlarını düşürmesi.
Her deniz kenarına yerleşme hayali kuran alandaki araştırmaları göz önünde bulundurarak mı hareket ediyor peki? Tabii ki bu kadar hesaplı değil. İnsan yaratılış olarak zihni ve bedeni koruma üzerine uzmanlaşmış durumda. Mesela normal rutinimizde olmasa da bir dönem bolca asitli içecek tükettiysek kalsiyum eksikliği; cips ve patates kızartmasına gömüldüysek sodyum eksikliği yaşamış olma ihtimalimiz çok yüksek. Canımız çektiğinde “Demek ki bende bu eksik…” diyemediğimiz gibi, koyduğumuz hedefler, arzularımız veya eylemlerimiz konusunda da çoğunlukla bu farkındalığa sahip olmuyoruz. Bize düşen denemek, değerlendirmek, iyi geliyorsa devam ettirmek. Her şeyden önce ise: içgüdülerimiz konusunda iyi bir okuyucu olmak.
Psikolojik olarak suya yakınlık stresimizi azaltma potansiyeline sahip olsa da deniz kenarı yaşamının güzellikleriyle birlikte bazen dalgalarının getirdiği tuzlu sıkıntılarla da başa çıkmak gerekiyor. Özellikle yazın plajların kalabalığı, su ve elektrik kesintileri, kumun her yerde olması gibi…
Yine de özetle, iyi ki varsın Bodrum:)
Berger, B. G., & Owen, D. R. (1988). Stress reduction and mood enhancement in four exercise modes: Swimming, body conditioning, hatha yoga, and fencing. Research quarterly for exercise and sport, 59(2), 148-159.
MacKerron, G., & Mourato, S. (2013). Happiness is greater in natural environments. Global environmental change, 23(5), 992-1000.
Phd, C. K. (2021). Blue spaces: How and why water can make you feel better. Welbeck Publishing Group.
