10 Mayıs 1919 gecesi, İtalyan kuvvetlerinin Palaia Alicarnasso’ya (Bodrum) yönelik harekâtı Ege kıyılarında resmen başladı. Rodos’tan hareket eden İtalyan keşif gemisi Coatit, ertesi sabah bölgeye ulaştı. Teğmen Mucci komutasındaki 60 kişilik denizci birliği saat 05.45’te rıhtıma çıkarak üç müfrezeye ayrıldı.
Bölgedeki idari yetki sahibi Kaimakam Enver (Nayır) Bey, işgal hakkında bilgilendirilmek üzere İtalyan temsilci Padalino tarafından ziyaret edilmek istendi; ancak Kaimakam’ın bu görüşmeyi kabul etmemesi üzerine süreç gergin başladı. Padalino, stratejik önemini gerekçe göstererek Şövalyeler Kalesi’ni karargâh olarak seçti ve birliğini üç göreve ayırdı: İtalyan tıbbi misyonunu koruma, Yunan tıbbi misyonu için hazır kuvvet bulundurma ve Uluslararası Deniz Denetim Ofisi’ni güvenceye alma.
Bu sırada Leros’ta General Battistoni, Yarbay Ferrari komutasındaki birliği “Corazziere” ve “Lido” botlarıyla Bodrum’a gönderdi. Aynı saatlerde Padalino, Kaimakam Enver Bey ile yeniden bir araya gelerek işgalin “düzeni sağlamak amacı taşıdığını” savundu. Ancak Enver Bey, şehirde zaten bir huzursuzluk olmadığını belirterek Kale’nin anahtarlarını teslim etmeyi reddetti ve İtalyan kuvvetlerinin teknelerine dönmesini talep etti.
Bu talep İtalyanlar tarafından dikkate alınmadı. Yerel yönetim Kale’nin sembolik öneminden dolayı kullanımına izin vermezken, İtalyan askerleri geçici olarak büyük bir otele yerleştirildi. Belediye Başkanı İtalyan varlığına daha ılımlı yaklaşırken, Kaimakam ise duruma dair şikâyet içeren açık bir mektup yayımladı.
Buna rağmen 34. Piyade Alayı’ndan Binbaşı Francesco Sartoris, verilen yasağı bilmesine karşın Kaleyi fiilen ele geçirerek konuşlanma işlemlerine başladı. 12 Mayıs sabahı Padalino, gelen takviye birlikleriyle birlikte çıkarma operasyonunun başarıyla sürdüğünü bildirdi. Yüksek emirler doğrultusunda İtalyan birliklerinin kaldığı süre boyunca kaleye bayrak çekilmedi.
1919’daki bu olay, İtalyanların Bodrum üzerindeki nüfuz arayışının ilk aşamalarını oluştururken, yerel yönetimle işgal kuvvetleri arasındaki gerilimin de başlangıcı olarak tarihe geçti.
(Sol: Enver (Nayır) Bey Kaimakamis Alicarnassou (1915-1924), orta: 1919 yılında Alicarnasso'da İtalyan askerleri, sağ: İtalyan savaş gemisi "Regina Elena"
. Kitaptan metinler/fotoğraflar: "Eski Alicarnassos", Mich. .. Triantafyllou, Herodot yayınları 2018)
(Fotoğraflar ve bilgiler: “Eski Alicarnassos”, Mich. Triantafyllou, Herodot Yayınları, 2018)
Fotograflar
